Amerikan Tarihinde Bir Kara Leke: Çirkinler Yasası

Amerikan Tarihinde Bir Kara Leke: Çirkinler Yasası

İsminden daha çok çirkin, inanılması zor ama gerçek yasa. Amerika’nın ayıplarla dolu tarihinin kayıtlara geçmiş en karanlık süreçlerinden biri.  “Sokaktaki Engelleri Kaldırın” düşüncesi ile yola çıkan ancak yerlileri, beyaz olmayanları ve engelli vatandaşların sokağa bile çıkmasını yasaklayan bir yasa; “Çirkin Yasaları”. Bu düşüncenin çıkış noktasında bulunan “Sokaktaki Engelleri Kaldırma”, insanların rutin hayatlarında sokakta karşılaşabilecekleri, çöp yığınları, bozuk ve kazılmış yollar, çukurlar ya da bariyerler değildi. Reformculara göre sokaktaki engeller; bazı kusur ve eksiklikleri ile dünyaya gelen ya da yaşanılan bir olay sonrasında hayatlarına engelli olarak devam etmek zorunda kalan insanlardı.

Amerika Birleşik Devleti 19 yüzyılın ikinci yarısından itibaren ırkçılık etkilerini artırmaya başlamıştı. İlk olarak 1860’lı yıllarda San Francisco’da kabul edilen yasa ile birlikte “Kamusal alanda engelli insanların hareketlerini, konuşmalarını kontrol altına alınması” kararı verilmiştir. Her ne kadar halk için mevcut yaşam standartlarının korunması hedeflense de engelli, yerli ve beyaz olmayan vatandaşların özgürlüklerini tam anlamıyla kısıtlamaktaydı.

“Çirkin Yasaları” olarak adlandırılan bu yasanın San Francisco’da kabulünün ardından hızla diğer eyaletlere de yayılmıştır. Portland, Chicago, Omaha, Colombus, Cleveland gibi şehirler San Francisco’nun ardından; bu yasayı kabul eden diğer eyaletler oldu. O yıllarda reformcular bu yasaların “toplum için çok faydalı olacağını” düşünerek şiddetle savunmaktaydı. Nitekim Amerika bir fırsatlar ülkesiydi. 1800’lü yılların ikinci yarısında “Altına Hücum” ile birlikte toplum ikiye bölünmüştür. Bu iki sınıf arasında ekonomik olarak uçurum her geçen gün yükseliyordu. Zenginler kendilerini saygın ilan ederek toplumun ön saflarında olduklarını düşünüyorlardı. Onlara göre sadece beyaz olmayanlar, engelliler, evsizler değil; Amerikan iç savaşında savaşarak sakat kalan gaziler bile çirkindi. Yani “Çirkin Vatandaş” bu yasaya göre ne demekti?

Çirkinler Yasası nasıl işlemekteydi?

Düşünün sokakta yürüyorsunuz ve bir polis memuru tarafından durduruluyorsunuz! Nedenini sorduğunuzda çirkin olduğunuzu söyleyerek sizi evinize geri dönmenizi istiyor. Ayrıca bunun yasada uygulanan bir para cezası da vardı. Çirkinlere, 1 dolardan az 50 dolardan fazla olmamak kaydı ile para cezası verilmekteydi. Tabi bu o anda o bölgede görev yapan polis memurunun takdiriydi. Bir polis çirkin buluyorken başka bir polis şapkasını çıkararak selam bile verebilirdi. İlk olarak 1967 yılında San Francisco’da yürürlüğe giren 873 numaralı yasa da; sokakta dilenmeyi ve evsiz ve dilencilerin sokakta görünmesini yasaklamıştı. Ancak en enteresan olanı az önceki örnekte belirtilen gibi; “bazı kişilerin sokakta görünmesi yasaktır” maddesiydi. Bu maddedeki “bazı kişiler kimdi? Kime göreydi?

Tüm bunlar yaşanırken dönemin trajı en yüksek gazetelerinden Weekly Mercury’de yayınlanan bir köşe yazısı şunu söylüyordu; “San Francisco, Pasifik kıyısında yaşayan tüm dilenciler için bir sığınma şehri olmaya mahkum ediliyor. Sokaklarımızda gezinirken, cesaretleri çirkinliklerinin korkunçluğuyla paralel olan sakat yaratıklar sık sık ortaya çıktıkça şok oluyoruz…”

Çirkinler Yasası’nın Kalkması 100 Yıldan Fazla Sürdü

Verilen 1 ila 50 dolar arasındaki cezayı ödeyemeyen bir çok kişi cezaevlerine ve bakımevlerine gönderilmiştir. Çirkin olarak değerlendirilen bir çok kişiye bulundukları şehri terk ederek başka şehirlere göç etmesi için paralar teklif edilmiştir. Ancak yine de son derece çirkin olan yasa 100 yıla yakın bir süre yürürlükte kalmıştır. Bu yasaya dayanılarak en son tutuklama 1970’li yılların başında Omaha şehrinde yapılmıştır. Chicago ise, bu yasayı yürürlükten kaldıran son şehir olarak tarihe geçtiğinde takvimler 1974 yılını gösteriyordu. 

Her ne kadar Amerikan Kongresi’nde  1990 yılında “Engelli Amerikalılar Yasası” kabul edilse de, “Çirkinler Yasası” Amerikan Tarihinin tozlu yapraklarında kara bir leke olarak kalmaya devam edecektir.
ABD Tuhaf Yemek Yasaları adlı yazımızı okumak için tıklayınız.

https://microdestek.com.tr/abdde-tuhaf-yemek-yasalari.html
Amerikan Tarihinde Bir Kara Leke: Çirkinler Yasası