Mobbing nedir? Kurumlara ve Kişilere Etkileri – Yasal Yaptırım

Mobbing nedir? Kurumlara ve Kişilere Etkileri ve Yasal Yaptırım

Mobbingin Kurumlara ve Kişilere Etkileri

Mobbing günümüzde sıklıkla karşılaştığımız ama maruz kalmadıkça etkisini ve zararını çok da kavrayamadığımız bir kavram.

Bu kavramla ilgili birçok tanımlama olsa da İsveç’li bilim adamı Leymann mobbing davranışını bir tür işyeri terörü olarak açıklamış ve bir ya da birkaç kişinin tek bir kişiye sistemli olarak yönelttikleri etik dışı iletişim ve düşmanca davranışları temsil ettiğini söylemiştir.

Bu tanımlama 1984 yılında yapılmış olsa da eminim ki bu davranışlar topluluğu insanlık tarihinden beri var. Birçok insanın mobbinge uğrayan kişiyi hassas olarak tanımlaması da bu davranışı uygulayanı değil maruz kalanı suçlar nitelikte. Okul çağında başlayan mobbing kıskacı iş hayatında da birçok kişinin karşısına çıkmaktadır. Amerika Birleşik Devletlerinde, Gary Namie ve eşi Ruth Namie, işyerinde mobbingi ortadan kaldırmaya adanmış bir kuruluş olan İşyeri Zorbalığı Enstitüsü’nü (WBI) kurdu .

2014 yılında WBI tarafından yaptırılan bir Zogby anketinde, 1.000 ABD işçisinin verdiği anket yanıtına göre, katılımcıların yüzde 27’si direkt mobbinge maruz kalmış; yüzde 21’i işyerinde bir olay veya mobbinge tanıklık etmiştir. Yine yakın tarihte Forbes makalesi, katılımcıların yüzde 96’sının, işyerinde mobbinge uğradığını itiraf ettiğini bildirdi. Bu sayısal verilere bakıldığında durumun endişe verici olduğunu görmekteyiz. Mobbing olayına başka bir açıdan baktığımızda işyerini ve işyerinin örgütsel yapısını da zedelediğini de söyleyebiliriz.

Şöyle ki Namie ve WBI verilerine göre Mobbinge uğrayan kişilerde depresyon, anksiyete ve panikten yaygın bir duygusal durum haline gelmektedir. Hasta oldukları gün sayısı gitgide artar ve bu da daha yüksek devamsızlık oranlarına neden olur. Strese bağlı sağlık sorunları daha yüksek oranlara sahiptir ve işverenlerin sağlık hizmetleri maliyetlerini artırır.

Diğer bir durum ise mobbinge maruz kalan bu kişilerin işyerinden ayrılma olasılığı daha yüksektir ve kesinlikle şirketinizi yetenekli arkadaşlarına, ailelerine veya profesyonel bağlantılarına tavsiye etmeyeceklerdir.

Peki bu durum şirketler içinde dezavantaj yaratıyorsa neden durdurulamamaktadır?

Bunun başlıca nedeni mobbinge maruz kalan kişiler, sorun çıkaran biri olarak görünmek istememektedir. Tabi ki diğer bir sebepte işten çıkarılma korkusudur.

Aslında bu korku çok da temelsiz değildir. WBI verilerine göre patronu tarafından mobbinge maruz kalanların oranının yüzde 56 olduğunu belirtilmiştir. Yüzde 33 oranında ise iş arkadaşları ve sıklıkla süpervizörü tarafından mobbinge maruz kalınmaktadır.

Mobbing mağduru durumu bildirmesi halinde zorbanın daha da fazla kendisine baskı ve misilleme yapacağını düşünmektedir.

Ayrıca mobbing uygulayan kişilerin iş hayatındaki performanslarının yüksek olması da durumu daha karmaşık hale getirmektedir. Azimli, çalışkan ve iş bitirici olarak tanımlanan bu insanlar aslında kurnaz, agresif ve kazanmak için gerekeni yapan kişilerdir. Bu ince çizgi fark edilmedikçe agresif davranışlar işveren tarafından azim olarak görülmektedir.

Mobbinge maruz kalan insanlar da ne gibi hastalıklar görülmektedir?

En yaygın olanları depresyon, anksiyete ve davranış bozukluklarıdır. Bunun yanı sıra cilt hastalıkları ve hipertansiyonda görülen rahatsızlıklardandır. Travma Sonrası Stress Bozukluğu mobbing mağdurunun yaşayacağı en ciddi hastalıklardan biridir.

Ülkemizde mobbingin yasal yaptırımlarına baktığımızda;

Borçlar Kanunu m.417’de, ” İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.”

Maddesi mobbingin yasal dayanağıdır. Mobbinge maruz kalan kişi haklı sebeplerle sözleşmesini feshedebilir, Yaşadığı durum neticesinde tazminat talep edebilir.

Bunun dışında mobbing uygulayan kişiye dava veya manevi tazminat davası açabilme hakkına sahiptir.

Her ne kadar yasal nokta da haklar aransa da bu süreçte yaşanılan zorbalık ve baskının insan hayatında yarattığı yıpranma geri alamaz.

Mobbingin Kurumlara ve Kişilere Etkileri

Stres Atmak ve Rahatlamak İçin İpuçları konulu blog yazımız için tıklayınız.