İlk Kurulan Hukuk Fakülteleri ve Türkiye’de ki Hukuk Fakülteleri Tarihi

İlk Kurulan Hukuk Fakülteleri

Günümüzde birçok Üniversite içerisinde yer alan Hukuk Fakülteleri dört yıllık eğitimin ardından yapılan staj ile birlikte başarılı olan öğrencilere Hukuk alanında iş imkânı sağlamaktadır. Hukuk Fakültelerinde Hukuk Bilimi ile ilgili dersleri alarak başarılı olan mezunlar; Avukat, savcı, hâkim, Noter gibi kamu görevlerinde bulunabiliyorken birçok özel kurum ise hukuk müşaviri veya kurum avukatı gibi pozisyonlar açmaktadır.

Muallimhane-i Nüvvab

Ülkemizin Hukuk Fakültesi Tarihine baktığımızda,

1839 yılında Tanzimat Fermanının ilan edilmesiyle birlikte modernleşme yolunda adımlar atıldı. Osmanlı Devleti birçok alanda olduğu gibi Hukuk ve eğitim alanlarında birçok yenilik getirmiştir.

Bu yeniliklerle birlikte Osmanlı Devleti’nde kanun adamı olarak tanınan kadıların; 1855 yılında kurulan Muallimhane-i Nüvvab’da yetiştirilmesi ve hukuk ve kanunlara hâkim olması hedeflenmiştir.

Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi)

1868 yılında Günümüzde Yargıtay olarak adlandırılan Yüksek Mahkemesinin başka bir karşılığı Divan-ı Ahkam-ı Adliye’nin ve nizamiye mahkemelerinin kurulmuştur.

Bunun ardından 1874 yılında Mekteb-i Sultani’ye (Galatasaray Lisesi) bağlı olarak Mekteb-i Hukuk-i Sultani açılmıştır.

Bu yıllarda Hukuk eğitimi konusunda yapılmak istenen yenilikler genelde girişim olarak kalmıştır. Uzun soluklu bir eğitime geçilememiştir.

Mekteb-i Hukuk-i Sultani’nin 1878 yılında kapatılmasıyla; Günümüz İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin temellerini oluşturan Mekteb-i Hukuk 7 Kasım 1878 tarihinde kuruldu.

Yaklaşık iki yıl süren Sultanahmet ve Ayasoyfa camilerinin arasında bulunan Adliye Nezareti bahçesinde inşaatın ardından,

17 Haziran 1880 yılında öğrenime başlayarak “İlk Hukuk Fakültesi” olarak adını tarihe yazdırdı. Fakültenin ilk dekanlığı görevini 1879 ile 1888 yılları arasında Müderris Mehmet Emin Efendi üstlendi.

Konya Hukuk Mektebi

Osmanlı Devleti’nde sadece İstanbul’da bulunan bu hukuk mektebinin artık ihtiyaca tek başına yetmemeye başlamıştır. 1907 yılında Anadolu’da bir hukuk mektebi daha kuruldu.

Özellikle savcı ve hakim yetiştirmek üzere Konya Hukuk Mektebinde 1 Mart 1908 yılında öğretim başlandı.

İlk müdürlüğünü daha önce ikinci Tanzimat döneminde Eğitim Bakanlığı yapan Emrullah Bey’in yaptığı mektep 1. Dünya Savaşı sonrasında yaşanılan sorunlar ile birlikte 15 Mart 1919 yılında kapatılmıştır.

Genç Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk Hukuk Fakültesi

Genç Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk Hukuk Fakültesi, 1925 yılında “Ankara Adliye Hukuk Mektebi” adıyla Ankara’da kurulmuştur.
İlk Kurulan Hukuk Fakülteleri arasında yer almaktadır.

Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından fakülte açıldığı yıllarda, Ankara’da henüz bir üniversite olmadığı için bir üniversiteye bağlı değildir.

Ankara Üniversitesinin eğitim hayatına başlaması ile birlikte 1946 yılında Ankara Üniversitesine bağlanmış ve fakülte eğitim öğretimine,

Ankara Üniversitesi çatısı altında devam etmiştir. 1928 yılında ilk mezunlarını veren fakültenin ilk öğrencileri TBMM binasında öğrenim görmüştür.

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin bir başka ilke daha imza atarak Profesör unvanının Türk Yükseköğretiminde ilk olarak kullanıldığı fakültedir. Ders vermek için gelen Müderris Cemil Bilsel’in unvanının başındaki müderrisin medreseyi çağrıştırdığı için kullanılmak istememesi, onun yerine düşünülen muallim kelimesinin ise unvanın düşürülmüş hissiyatı verebileceği kaygısı ile müderris yerine profesör denilmesine karar verilmiştir.

1950’li yıllar, sadece laboratuvar derslerinde sıkıntı yaşanan bazı bölümler haricinde üniversiteye girişte sınavın yapılmadığı zamanlardı.

Üstelik Kayıt yaptırmak isteyenler sadece okumak isteyenler değil, öğrenciler için çıkartılan belediye pasosundan faydalanmak için üniversite kaydı yaptıranlar vardı.

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine bir dönemde 12.000 kadar kayıt alındığı bile görülmekteydi. Bazı derslerin sınavlarında cevaplanan binlerce sınav kağıdının okunması bir aydan fazla bile sürebilmekteydi. Hal böyle iken yeni bir Hukuk Fakültesi açılması zorunluluğu doğmuştu.

Ege Üniversitesi Hukuk Fakültesi

İzmir’de faaliyet gösteren Ege Üniversitesi bünyesinde bir Hukuk Fakültesi açmak üzere; 1973 yılında başlatılan girişim 1975 yılında meyvelerini vererek Üniversite Senatosunda kurulması yönünde karar almakla sonuçlanmıştır.

Fakülte; Devlet Planlama Teşkilatının karşı çıkması etkili olmamıştır. 1978 yılında kurularak 137 öğrencisi 15 Kasım 1978’de öğretime başlamıştı.

Ancak Ege Üniversitesinin yaklaşık yirmi yıl boyunca çabalayarak bünyesine kattığı Hukuk Fakültesi;

4 yıl sonra, 20 Temmuz 1982 yılında “Üniversite ve Bağlı Kuruluşları Yeniden Düzenleyen 41 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin”

yürürlüğe girmesiyle Dokuz Eylül Üniversitesine devredilmiştir.

Yakın geçmişimize kadar sadece belli başlı birkaç üniversitede bulunan Hukuk Fakültelerimiz de mevcuttur. Özellikle Günümüzde yüzün üzerinde üniversitede ve 168 farklı program ile öğrenci kabul edilmektedir. Bununla birlikte Baroya kayıtlı 140 binin üzerinde avukat sayısına her geçen yıl binlerce mezunumuz eklenmeye devam etmektedir.

Son olarak ülkemizin en iyi hukuk fakültesi Türkiye Barolar Birliği’nin çeşitli kriterleri değerlendirmesi ile oluşan listede, İlk Hukuk Fakültemiz, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’dir.

Eski TBB Başkanları konulu yazımıza ulaşmak için tıklayabilirsiniz.