Rekabet Hukukunda Pişmanlık Kavramı Nedir ve Nasıl İşler

Rekabet Hukukunda Pişmanlık Kavramı Nedir ve Nasıl İşler

Rekabet hukukunda pişmanlık kavramı, bir kartel oluşumu içerisinde yer alan teşebbüslerin bu kartelin varlığını Rekabet Kurumu’na haber vererek cezadan tamamen kurtulmaları veya belirli hallerde verilecek cezadan indirim elde etmelerini ifade etmektedir . Kartel ise belirli bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabeti azaltmak veya kısıtlamak amacıyla piyasada faaliyet gösteren teşebbüsler arasında gizli veya açık şekilde yapılan anlaşma, uyumlu eylem veya kararlardır. Örneğin, aynı sektördeki teşebbüslerin fiyat belirlemek, pazar payı dağıtmak veya ihaleye fesat karıştırmak gibi eylemleri kartel oluşturur.

Rekabet hukuku açısından karteller en zararlı rekabet ihlalleri olarak görülür. Çünkü karteller tüketicilerin seçeneklerini azaltır, fiyatları yükseltir ve kaliteyi düşürür. Bu nedenle kartellerle mücadele etmek rekabet otoritelerinin öncelikli görevlerindendir. Ancak karteller genellikle gizli olarak faaliyet gösterir ve delillendirilmesi zor olur. İşte burada pişmanlık programı devreye girer.

Pişmanlık programı olarak adlandırılan bu sistem, rekabet otoritelerinin kartelleri ortaya çıkarmak ve cezalandırmak için kullandıkları önemli bir yöntemdir.

Pişmanlık programının amacı, kartel faaliyetlerine katılan teşebbüsleri rekabet otoritesi ile işbirliği yapmaya teşvik etmek ve böylece kartellerin varlığını ve delillerini ortaya çıkarmaktır. Bu sayede, rekabet otoritesi gizli ve zararlı kartelleri daha kolay tespit edebilmektedir. Kamu kaynaklarını daha etkin kullanabilmektedir. Ayrıca, pişmanlık programı kartel faaliyetlerine katılan teşebbüsler için de bir fayda sağlamaktadır. Zira, pişmanlık programına başvuran teşebbüsler; verilecek ağır cezalardan tamamen veya kısmen kurtulabilmekte veya cezalarında indirim elde edebilmektedir.

Pişmanlık programına ilişkin süreç Rekabet Kurulu’nun 15 Şubat 2009 tarihli Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Aktif İşbirliği Yapılmasına Dair Yönetmelik (Pişmanlık Yönetmeliği) hükümleri uyarınca yürütülmektedir. Bu yönetmelik uyarınca, pişmanlık programından yararlanmak isteyen teşebbüslerin Rekabet Kurumu’na başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

Başvuru sırasında teşebbüsün sunması gereken bilgi ve belgeler şunlardır:

– Teşebbüsün adı, adresi ve iletişim bilgileri

– Kartele katılan diğer teşebbüslerin adları, adresleri ve iletişim bilgileri

– Amacı, kapsamı, süresi ve uygulama şekli

– Kartelin etkilediği mal veya hizmet piyasalarının tanımı

– Kartelin Rekabet Kurumu tarafından tespit edilmesini engellemek için alınan tedbirler

– Kartele ilişkin delillerin listesi ve örnekleri

Başvuru sonrasında Rekabet Kurumu başvuruyu değerlendirerek teşebbüse bir başvuru numarası verir. Bu numara, teşebbüsün başvuru sırasını belirlemekte ve cezadan muafiyet veya indirim hakkını tesis etmektedir. Başvuru numarasının verilmesinden sonra teşebbüsün Rekabet Kurumu ile aktif işbirliği yapması gerekmektedir. Aktif işbirliği yapmak demek; kartele ilişkin tüm bilgi ve belgeleri Rekabet Kurumu’na sunmak, soruşturma sürecinde Rekabet Kurumu’nun taleplerine uygun davranmaktır. Kartel faaliyetine son vermek demektir.

Pişmanlık Programını Uygulayan Bazı Ülkeler

Dünya’da da birçok ülke pişmanlık programını başarıyla uygulamaktadır. Örneğin, Avrupa Birliği’nde 1996 yılından beri pişmanlık programı mevcuttur. Bu program sayesinde birçok kartel tespit edilmiştir. Avrupa Komisyonu, pişmanlık programına başvuran teşebbüslere cezada %100 ila %50 arasında indirim uygulamaktadır. ABD’de ise 1978 yılından beri pişmanlık programı uygulanmaktadı. Bu program sayesinde 100’den fazla kartel soruşturması açılmıştır. ABD Adalet Bakanlığı, pişmanlık programına başvuran teşebbüslere cezadan tamamen muafiyet veya indirim sağlamaktadır.

Bu örnekler, pişmanlık programının kartellerle mücadelede etkili bir araç olduğunu göstermektedir. Teşebbüsler, Rekabet Kurumu ile aktif işbirliği yaparak hem kendilerine hem de rekabet ortamına fayda sağlayabilirler.

Hukuk Fakültesini Bitirmeyen Ünlüler adlı yazımızı okumak için tıklayınız