Coğrafi Konum Savaşı: Arktik Bölgesi

Coğrafi Konum Savaşı: Arktik Bölgesi

Coğrafi Konum Savaşı: Arktik Bölgesi; Kuzey Kutbu bölgesi yaklaşık 14,5 milyon kilometrekarelik bir alanı kaplar ve sıcaklıkların asla 10 santigrat derecenin üzerine çıkmaz. Bölge halkının aşırı hava koşullarına uyum sağlaması, balıkçılık ve avcılıkla uğraşması nedeniyle; yeryüzünün ekosistemi ile ilgili olarak farklı bir bölgedir.

Antarktika ve Arktik Kelimesinin Kökeni

Antarktika ‘ayı yok’ demektir. Antarktika’da ayı olmadığı doğrudur. “Anti”, Yunancada olduğu gibi İngilizcede de zıt anlamlıdır. Böylece Antarktika, Arktik topraklarının zıttı, “Anti” artı Arktik anlamına gelir. Arktik adı ise Yunanca bir kelime olan ve ayı anlamına gelen ‘arktos’ kelimesinden gelmektedir. Sırasıyla büyük ve küçük ayıyı temsil eden büyük ve küçük ayı takımyıldızlarıdır. Kuzey yıldızını işaret ettikleri kuzey yarımkürede görülürler, bu nedenle adı Arktik’tir.

Antik çağlardan beri kutupsal alanlar; insanların keşfetme ve kontrol etme arayışında önemli bir yere sahipti. Yakın zamana kadar ise erişilmez olan Kuzey Kutbu bölgesi, dünya yüzeyinin %10’unu oluşturmaktaydı. İklim değişikliği Kuzey Kutbu bölgesini daha erişilebilir hale getirerek; beraberinde yeni zorluklar ve fırsatlar getirmeye başladı. Isınma deniz buzunu eritirken; ilerleyen zamanlarda Arktik Okyanusu’nun bazı kısımları giderek daha fazla açılacaktır.

Arktik Bölgesi Yasal Sistemi

Okyanus ve buzullarla kaplı olan Arktik bölgesi kendi yasal sistemine sahip değildir. Aslında buzlu bir denizdir. Bu nedenle büyük ölçüde 1982 tarihli deniz kanunlarına tabidir. Uluslararası normları içeren bir düzenleme yapılmamıştır.

Eriyen kutup buzullarıyla dolu Kuzey Kutup Dairesi küresel rekabet ve potansiyel olarak yakın gelecekte; büyük bir güç çatışmasının tırmanması için önemli bir aşama haline geliyor. Arktik deniz buzu ve buzullarının çözülmesi ciddi çevre sorunlarına yol açsa da bölgenin açılması muhtemelen yeni ekonomik fırsatlara yol açacaktır. İçinde bulunduğumuz yüzyılın ortalarında, buzun geri çekilmesi potansiyel olarak yeni nakliye yolları ve yeni kaynak çıkarma olasılıklarını beraberinde getirecektir. Bu gelişmeler arasında;

• Hükümet yetkilerinin ve sorumluluklarının yerli topluluklara devredilmesi,
• Denizcilik yollarının açılması,
• Biyolojik çeşitlilik üzerindeki etkiler,
• Kuzey Kutbu dışındaki devletlerin bölgeye (örneğin Çin) daha fazla ilgi göstermesi ve daha fazlası yer alıyor.

Kutuptaki buzullar erimeye devam ettikçe, sondaj ve ticaret yolları için daha fazla sahipsiz bölge oluşacak; bunun sonucunda daha fazla kaynak elde etme potansiyeli de artacaktır.

Arktika Bölgesinin Geleceği

Arktika, her ne kadar deniz hukuku kurallarına tabi olsa da mevcutta bir hukuk boşluğuna sahiptir. Çünkü deniz hukuku bu bölge için yetersiz kalmaktadır. Bu bağlamda bölgede artan küresel ısınma ile enerji hammaddelerinin ortaya çıkması ve deniz ulaşımı konusunda; sınırında olan ülkelerin çıkarları için oldukça cazip görünmektedir. Bu ülkeler Rusya, Norveç, Danimarka, Kanada, Finlandiya, İzlanda ve İsveç’tir. Bölgenin yakın zamanda karşılaşacağı buzulların erimesi tehlikesi ile; bu ülkelerin yeterli bir hukuk kuralı olmaması durumunda bir coğrafi konum savaşına girmesi kaçınılmazdır.

Adaletsiz Bir Yargılama Şikago Yedilisi Konulu blog yazımız için tıklayınız.

Coğrafi Konum Savaşı: Arktik Bölgesi