Yanıltıcı Reklamlar ve Hukuki Boyutu

Yanıltıcı Reklamlar ve Hukuki Boyutu

Reklamcılık, dünyanın en eski meslekleri arasında yer almaktadır. Antik Çağlardan günümüze tarih boyunca reklamlar, toplum ve kültürel etkileşimlerde önemli bir rol oluşturmuştur. Dünya’nın en eski reklamları İtalya’nın Pompei şehrinin duvarlarında bulunan grafitiler ve Thebes’te bulunan kil tabletlerden oluşmaktaydı. Ardından kâğıdın bulunması ile reklam sektöründe bir dönüm noktası oluşmuştur. Matbaanın bulunması ve sonrasında oluşan tarihsel olaylarla paralel olarak kitle iletişim araçları ve radyo televizyon aracılığıyla yaygınlığını sürdürmüştür.

Geçmişten günümüze devrimsel olarak farklı süreçlerden geçen reklamcılık, tüketicileri satın almaya yönlendirme noktasında önemli bir konumdadır. Reklamların gerçeği ne kadar yansıttığı; bununla birlikte yanlış bilgi içerip, içermediği; bilgiler yanlış olsa bile tüketiciyi yanıltmaya elverişli reklamlar tüketici için hukuki bir ilişki kurma hakkını doğurmaktadır. Tüketicileri korumak amacıyla reklam verenler için bazı sınırlılıklar ve yaptırımlar mevcuttur. Ancak tüm bu yaptırımlara ve sınırlara rağmen yanlış bilgi içeren, gerçeği yansıtmayan reklamlar halen kullanılmaktadır. Aslında bu bağlamda yanıltıcı reklam tanımının tam olarak yerleşmediğinden; böyle bir tanımın olmadığından bahsetmek mümkündür.

Yanıltıcı reklam örneklerinden birkaçını aşağıda hep birlikte inceleyelim:

Danone’nin  Activia marka yoğurdu için yapılan reklamlar yüzünden şirkete 2010 yılında 45 milyon dolarlık bir ceza verildi. Activia yoğurt ürünlerinin; bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve sindirimi düzenlemeye yardımcı olduğu “klinik olarak” ve “bilimsel olarak” kanıtlanmış olarak tüketicilere lanse edildi. Bu reklamların sonucu olarak da ürünü, eş değerlerine göre yüzde 30 daha yüksek fiyatla sattılar. Sonucunda yerel mahkeme tarafından ürünlerin tanıtımında “klinik ve bilimsel olarak” ibarelerinin kaldırılması talep edildi.

ABD’de bulunan bir kişi Nutella’nın tüketicileri yanılttığını düşünerek dava açtı. Kalori bombası bir ürün olan Nutella buna rağmen ürüne sağlıklı diye yanıltıcı reklam yaptı. Bundan dolayı 3 milyon dolar ceza ücreti aldı.

2014 yılında kozmetik şirketi L’Oréal, Lancôme Génifique ve L’Oréal Paris Youth Code cilt bakım ürünlerinin; “genleri güçlendirdiği” ve “sadece yedi günde gözle görülür şekilde daha genç bir cilt” ve “klinik olarak kanıtlanmadığını” kabul etmek zorunda kaldı. Yanıltıcı bilgileri içerdiği ve bilimsel bir kanıta dayanmadığı için Federal Ticaret Komisyonu tarafından uyarı aldı. Yapılan anlaşma sonucunda her ihlal için Federal Ticaret Komisyonu’na 16.000 Dolar ödeme cezası yapacaktı.

Bu örneklerin yanı sıra; özellikle yemek reklamlarında kullanılan hileler ile yemeklerin gerçek halleri ve fotoğrafları arasında ciddi farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir. Buhar makinesi, kürdan ve yapıştırıcı: yemek reklamlarını oluşturmak için kullanılan öğelerden sadece birkaçı.

İşte O Reklam Hileleri

Meyvelere parlak bir görünüm kazandırmak için deodorant sıkmak.

Tatlılar üzerinde bulunan krem şanti yerine traş köpüğü kullanmak.

Pastalarda sağlamlığı vermek için arasına karton koymak ve kürdanla tutturmak.

Burger köftesini ayakkabı cilası ile renklendirmek.

Doğal ve çekici görünen bir kahve köpüğü için sıvı sabun.

Sonuç olarak;

Reklamın artıları ve eksileri vardır ve eksiler artıları gölgede bıraksa bile tamamen yasaklanamaz. Reklam, satıcı ve alıcı arasında çok etkili bir iletişim aracıdır ve reklamlar olmadan yeni ürünler ve değerleri hakkında bilgi sahibi olamayız. Ancak, reklamların yanıltıcı olması ve içeriklerin önüne geçilmesi için hukuki boyutunun da detaylı olarak incelenmesi gerekmektedir.

Yanıltıcı Reklamlar ve Hukuki Boyutu

Avukatların Reklam Yasağı Konulu blog yazımız için tıklayınız.