20 Kasım Çocuk Hakları Günü

Çocuk hakları konusu insan hakları konusu içerisinde ele alınması gereken bir konu durumundadır. Kanunen veya ahlaki olarak dünya üzerindeki tüm çocuklar doğuştan eğitim, sağlık, yaşama, barınma; fiziksel, psikolojik veya cinsel sömürüye karşı korunma gibi hakların tamamına, bütünsel olarak çocuk hakları denilmektedir. “Çocuk Hakları” kavramı evrensel bir kavramdır.

Uluslararası Af Örgütünün elde ettiği sonuçlara göre az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde şiddet, sömürü, pornografik şiddet gibi konular yanı sıra çocuk hakları ihlalleri de büyük bir orandadır. Çocuk hakları sadece devletin veya ailenin değil tüm toplumun sorumluluğundadır. Herkes bu sorumluluğu yüklenmelidir. Cenevre çocuk hakları bildirisi ile şekillenen “çocuk hakları” konusu  20 kasım 1989 tarihinde Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen,193 ülkenin onay verdiği Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları sözleşmesidir.

Çocuk hakları ile ilgili bir sözleşme olması tarihte neden gerekmiştir? Aslında böyle bir sözleşme bildirgesi insanlığın bir suçu mudur? Hakları düzenleyen bir bildirge olmasa bizler bu konuya dikkat etmeyecek ve çocukların insanca yaşamalarını ve özellikle “çocuk” olduklarını unutacak mıyız?

Polonyalı eğitimci  Janusz Korczak’ın “Bir Çocuğu Nasıl Sevmeli” kitabı ile 1919 yılında çocuk haklarından söz etmiştir. Ekin devrimi olarak bildiğimiz 1917 yılında şubat ayında gerçekleşen Rusya’yı emperyalist savaştan kurtarmak, işçi ve köylüleri temsil eden iktidarı kurmak, toprak aristokrasisine karşı halkın büyük çoğunluğunu oluşturan yoksul köylü kitleleri lehine toprakları kollektif mülkiyete devretmek, burjuvaziye karşı emekçi sınıfının çıkarlarını savunmak amacı ile gerçekleşen devrimde çocuk hakları bildirgesi üretilmiştir ancak çok etkili olmamıştır.  Asıl 1923 yılında Eglantyne Jebb tarafından taslağı hazırlanan ve 1924 yılında Milletler Cemiyeti tarafından kabul edilen Cenevre Çocuk Hakları Bildirisidir. Bu bildirge Birleşmiş Milletler tarafından kuruluşunda kabul edilmiş, 20 Kasım 1989 tarihinde daha geniş olan Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ile değiştirilmiştir. 20 Kasım günü günümüzde Evrensel Çocuk Günü (Universal Children’s Day) veya Çocuk Hakları Günü olarak kabul edilmiştir.

Çocuk Hakları Nelerdir?

Sağlıklı Yaşam Hakkı; BM Çocuk Hakları Sözleşmesinde çocukların sağlıklı bir yaşam sürmesi desteklenmektedir.

Eğitim Hakkı; Çocuklar için en önemli haklardan biridir. Eğitim oranının kız çocuklarda yükselmesi örneğin, bebek ölüm oranlarında düşüşe sebep olmuştur. İnsanın doğuştan sahip olduğu yetenekleri geliştiren şey “ eğitimdir”  ve eğitimin çocuklar üzerinde bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve ahlak gelişimi için önemli bir rolü bulunmaktadır.

Diğer Temel Çocuk Hakları; sağlık hakkı ve eğitim hakkı yanında; nüfusa kayıt olma, isim, vatandaşlık, anne babasını bilme, yasa dışı işlemlerden korunma hakkı gibi yükümlülükler bulunmaktadır.

Çocuk haklarının ihlallerinden bahsedilecek olursa; çocuk işçi, yaşama haklarının ihlali, çocuk askerler gibi konular bulunmaktadır.

Ülkemizde hukukçuların oluşturduğu ve çocuklar alanında çalışan yapılar mevcuttur.

Çocuk Alanında Çalışan Avukatlar Ağı (ÇAÇAv), Sınır tanımayan avukatlar derneği, baroların kendi içlerinde oluşturdukları “Çocuk Hakları Merkezleri”, Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Derneği, Çocuk Koruma Merkezlerini Destekleme Derneği,Çocuk ve Haklarını Koruma Platformu ve aslında yapılan işlemlerde tüm bu çalışmaları ve dernekleri destekleyen Türkiye Barolar Birliğidir.

Türkiye Barolar Birliğinin desteklediği ve düzenlenmesinde katkıda bulunduğu “Çocuk Koruma Kongresi” ile dikkat çekici bildiriler ve konuşmalar yapılmaktadır. II.ULUSLARARASI ÇOCUK KORUMA KONGRESİ kapsamında 11-13 Kasım 2016 tarihinde düzenlenmiştir. Çocuk Koruma Kararı Konusunda Değerlendirme ve Müdahale Yöntemleri, Çocuk Koruma Merkezlerini Destekleme ve Geliştirme ,Çocuk Haklarının Hayata Geçirilmesinde TBB ve Baroların Rolü Çalıştayları Gerçekleştirilmiştir. Ayrıca bu tarihlerde çocuk hakları ve hukuk alanında bir çok konuşma gerek Türkiye’den gerek yurtdışından gelen konuşmacıların katılımları ile gerçekleşmiştir.

20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü ve Ülkemizde büyük bir coşku ile kutlanan 23 Nisan Çocuk bayramı kapsamında hatırladığımız çocuk haklarına yönelik eksikler veya çocuk hakları noktasında avukatların göstermiş olduğu hassasiyeti göz önüne alıp, avukatları toplum olarak desteklemek gerekmektedir.

Çocuklara haklarını öğretelim ve onlara bu hakları verelim ki, ileride hakkını bilen, arayan ve insanlığa saygılı toplumlar olabilsin.

Çocuklar geleceğe gönderdiğimiz ve asla göremeyeceğimiz mesajlardır. (Anonymous)