Doğanın Yasal Hakkı: Whanganui Nehri

Doğanın Yasal Hakkı: Whanganui Nehri

Doğanın bir yasal hakkı var mıdır? Bu yazımızda Yeni Zelanda da bulunan Whanganui Nehri’nin tıpkı bir insan gibi yasal haklara sahip olmasından bahsedeceğiz.

Whanganui Nehri Hakkında

Yeni Zelanda’nın Kuzey Adası’nda bulunan bölgenin gezilebilir ve en uzun nehirdir. Diğer bir deyişle büyük liman anlamına gelmektedir.  Nehirde savaşçı olarak da nitelendirilen bir grup olan Maoriler yaşamaktadır. Maori halkı için Whanganui nehri, kutsal statüsü taşımaktadır. Var oluşlarından itibaren bu bölge üzerinde yaşamışlar ve bölge için mücadele etmişlerdir. Nehrin kaynaklarını kullanmaya gelen ülke ve bölge dışından Avrupalı yerleşimciler; bölgeyi ele geçirmeye ve kontrol altına almaya başladılar. Ayrıca, nehri ve bölgeyi ticari amaçlar için kullanarak zarar vermişlerdi. Yaşanan bu olaylar sonrasında Maori halkı 1870 yılında nehir üzerindeki hakları için savaşmaya başladı. Bu mücadele, Yeni Zelanda da en uzun süren davanın başlangıcı olacaktı.

Nehrin Yasal Hakka Sahip Olma Süreci

Whanganui nehri, doğa ile insanın aynı haklara sahip olmasının bir ifadesidir. 1975 yılında Yeni Zelanda hükümeti Waitangi mahkemesini kurdu. 1990 lı yıllara gelindiğinde nehirde bulunan kaynakların ciddi derecede azaldığını, balık türlerinin de yok olduğu gözlemlenmiştir.. Maoriler yaklaşık 100 yıldır buradaki hakları için savaşıyordu. Whanganui nehri onlar için bir canlıdan farksızdı. Ticari amaçlar için kullanılan bir alan değil; korunması ve saygı duyulması gereken bir alan olduğu düşüncesindeydiler. Nehre zarar vermek, onu kötü amaçlar ile kullanıyor olmak bir insana zarar vermek ile aynı şeydi. Dolayısıyla bir nehirde bir insan ile aynı haklara sahip olabilirdi. Maorilerin tüm çabaları 2017 yılında sonuç buldu. “Dağlardan denize kadar Whanganui Nehri’ni içeren, tüm fiziksel ve metafizik unsurlar bölünmez ve yaşayan bir bütündür” olarak tanındığını belirten yeni bir yasa yürürlüğe girdi. Bununla birlikte, nehir adına konuşmak için Maori’den iki kişi atandı.

Yaklaşık 150 yıldır süren dava, Yeni Zelanda’nın en uzun süren davası olarak anılmıştır. Maorilerin nehir için verdiği mücadele yasal bir zaferle sonuçlanmıştır ve bu zafer gözyaşları ile kutlanmıştır. Ayrıca dünyada bir ilk olarak bir nehre bir insan ile aynı haklar verilmiştir.

Sömürgeciliğin Hukuki Alt Yapısı ve Yasal Köken adlı yazımızı okumak için tıklayınız