İHTİYARİ ARABULUCULUK NEDİR?

İHTİYARİ ARABULUCULUK NEDİR?

Arabulucular, taraflar çözüm üretemediklerinde, çözüm önerisi getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız kişilerdir. Taraflar çözüme ulaştıramadıkları sorunlarını, arabulucular yardımıyla mahkeme olmadan, kesin ve hızlı bir şekilde çözmeye çalışırlar.
Hukuk dünyamıza arabuluculuk ihtiyari arabuluculuk ile 2013 yılında girmiştir. 2018 yılında iş hukukundan doğan alacak davaları ve işe iade talepleri ile ilgili arabuluculuğa başvurmadan dava açılamayacağının düzenlenmesi ile dava şartı arabuluculuk uygulanmaya başlanmıştır. Dava şartı arabuluculuk kapsamına daha sonra ticari davalarda arabuluculuk ve son olarak tüketici hukukundan doğan davaların da eklenmesi ile dava şartı arabuluculuğun kapsamı genişletilmiştir.
Arabuluculuk, ruhu gereği ihtiyari olarak başlanması, devam edilmesi ve anlaşmaya varılması gereken bir süreç olmakla dava şartı arabuluculuğun da hukukumuza ve toplumsal barışa 5 yıldır yapmış olduğu katkı yadsınamaz. Dava şartı arabuluculukta da taraflar elbette anlaşma ya da anlaşmama konusunda özgürdür.
İhtiyari arabuluculuk, tarafların herhangi bir zorlama olmaksızın bir arabulucuya dava açmadan önce başvurmayı tercih etmesidir. Arabuluculuk yönteminin avantajlarının bilinmesi ile son zamanlarda oldukça tercih edilen bir çözüm yolu olan ihtiyari arabuluculuğun, süreci hızlandıran maddi açıdan da taraflara kolaylık sağlayan alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olduğu söylenebilir. Tarafların üzerinde serbest bir şekilde tasarruf etme hakkına sahip oldukları tüm özel hukuk uyuşmazlıklarının, arabuluculuk yöntemi ile çözüme kavuşturulması mümkündür.

Dava şartı olmayan, ihtiyari arabuluculuğa uygun başlıca dava ve işler aşağıdaki gibidir:

• Maddi ve manevi tazminat davaları,
• Alacak davaları,
• Mirasta mal paylaşımı,
• Sigorta hukukuna ilişkin her türlü iş ve dava
• TTK md 5 kapsamında olmayan ticari davalar
• Boşanma davalarında mal paylaşımı,
• Boşanma davalarında maddi ve manevi tazminat talepleri
• Kira hukuku ile ilgili davalar
• İş kazası nedeni ile maluliyet veya ölümden kaynaklanan tazminat ve destekten yoksun kalma vb. her türlü tazminat talepleri ihtiyari arabuluculuk ile çözüme kavuşabilir.

İhtiyari arabuluculuk süreci şu şekilde işler; Uyuşmazlığa taraf olan gerçek ve tüzel kişilerden biri diğerine ihtiyari arabuluculuk teklifinde bulunur. Diğer taraf bu teklife aksi kararlaştırılmamışsa 30 gün içinde bir olumlu ya da olumsuz cevap vermelidir. Şayet 30 gün içinde herhangi bir cevap vermeyen taraf teklifi reddetmiş sayılır. Dava açılmadan önce de, dava açıldıktan sonra davanın her aşamasında da ihtiyari arabulucuya başvurmak mümkündür.
Taraflar arasında devam eden bir dava mevcut ise, tarafların arabulucuya başvuracaklarına yönelik beyanda bulunmaları durumunda, yargılama mahkeme tarafından azami 3 ay olacak şekilde ertelenir. Tarafların yeniden birlikte başvurmaları üzerine, bu süre 3 aya kadar uzatılabilir. Erteleme süresi geçmesine rağmen hala arabuluculuk faaliyeti sona ermemişse; taraflardan birinin başvurusu halinde yargılama kaldığı yerden devam eder ve bu sırada arabuluculuk görüşmelerinin de yargılamayla beraber devam etmesinde bir sakınca yoktur.

Taraflar ile arabulucunun birlikte imza altına aldıkları arabuluculuk tutanağı mahkemeden icra edilebilirlik şerhi almak suretiyle ilam niteliğinde belge sayılır. Taraflar ve avukatları birlikte imzalamışlar ise icra edilebilirlik şerhine gerek olmaksızın ilam niteliğinde belge hükmündedir.

İHTİYARİ ARABULUCULUK NEDİR?

Arabulucular İçin Etik Kurallar – adlı yazımızı okumak için tıklayınız