Gerçekleri Saklamaya Çalışmak: Streisand Etkisi

Gerçekleri Saklamaya Çalışmak: Streisand Etkisi

Saklanmaya ve üstü kapatılmaya çalışılan her olayın toplumun daha fazla ilgisini çektiğine bir çoğumuz muhtemelen birçok kez şahit olmuştur. Örnek olarak arkadaşlarımızla sohbet ederken, arkadaşımızın söylemekten kaçtığı bir konuyu hep daha fazla merak etmez miyiz? İşte Streisand etkisi de tam bu noktada devreye girmektedir. Streisand Etkisi, görünürlüğü azaltmak veya ortadan kaldırmak için bir şeyi bastırma eyleminin tersinin gerçekleşmesine neden olduğu zamana denir. Aslında bir olayın daha fazla merak uyandırması ve dikkat çekmesi durumudur.

Kavramın Kökeni

2003 yılında Kenneth Adelman isimli bir fotoğrafçı Kaliforniya sahillerinin maruz kaldığı erozyonu göstermek için fotoğraflar çekmekteydi. Çekilen fotoğraflar arasında Barbara Streisand adında ünlü bir şarkıcının evinin havadan çekilmiş fotoğrafları da mevcuttu.  Amaç kıyı erozyonunu göstermek olduğu için gazeteci fotoğrafları internete yüklemişti. Ancak bunu gören Barbara Streisand kendi evinin fotoğrafını internette görmekten hiç hoşlanmadı. Buna cevaben de mahremiyeti ihlal ettiği gerekçesiyle fotoğrafçıya dava açmıştır.

Açılan dava sonrası bu durum medyanın dikkatini fazlasıyla çekerek evin fotoğraflarının hızla yayılmasına sebep olmuştur. Davadan önceki ay, fotoğraf iki kez avukatları tarafından sadece 6 defa indirilmişti. Ancak davayı takip eden ay fotoğraf 420.000’den fazla indirilmiştir. Bir şeyi örtbas etme veya durdurma girişiminin tersine işlediği bu hareket, Streisand etkisi olarak nitelendirilmiştir.

Günümüzde internetin de yaygınlaşması ile artık bilgiye ulaşmamız çok hızlı bir şekilde olmaktadır. Özellikle şirketler veya ünlü kişiler itibarlarını zedeleyecek şeyler ile karşılaştıkları zaman; bu durumu örtbas etmeye çalışırlar. Ancak ne kadar örtbas etmeye çalışsalar da durum tam tersine dönerek; sansasyonel bir şekilde özellikle sosyal medyada çok hızlı bir şekilde yayılma gösterir. Yani Streisand etkisi ortaya çıkar.

Streisand Etkisi Örnekleri

• 2013 yılında Beyonce, Super Bowl’da verdiği konser fotoğraflarının kaldırılmasını talep etmiştir. Aslında bu fotoğraflar ilk etapta dikkat çekmese de Beyonce’un talebinden sonra daha çok ilgi odağı olmuştu. 

• Bir youtuber kendi kanalında Samsung Galaxy S4 model telefonun sebepsiz yere alev aldığı gösteren bir video çekip yüklemişti. Samsung bu videoyu gördükten sonra Youtube ile iletişime geçerek videonun kaldırılmasını; videoyu paylaşan kişiye de buna benzer bir içerik paylaşmaması şartı ile yeni bir telefon göndermeyi teklif etmiştir. Videoyu yayınlayan kişi tekrar bir video daha çekerek izleyicilerine bu durumdan bahsetti. Samsung’un güven vermediğini belirterek videoyu geniş bir kitleye ulaştırmıştır. Bu durum sonrasında Samsung’un itibarı bir hayli yıkıma uğramıştı.  

Gerçekleri Saklamaya Çalışmak: Streisand Etkisi

Hukukta El Yazısının Rolü: Adli Grafoloji adlı yazımızı okumak için tıklayınız