Okunabilirlik Testleri

Her avukat için yazmış olduğu dilekçenin veya herhangi bir konunun daha okunabilir ve daha anlaşılabilir olması, bunun yanı sıra doğru noktalara hitap etmesi önemli bir konu. Son yıllarda, özellikle yurt dışında, okunabilirlik testleri bir hayli revaçta. Okunabilirlik testleri; kelime, kelime uzunluğu, cümle, cümle uzunluğu, hece sayısı gibi faktörleri göz önünde bulundurarak, hazırlamış olduğunuz yazının ne kadar kolay okunabilir olduğunu, hangi yaş grupları tarafından daha kolay anlaşılabileceğine yönelik istatistikleri sunmaktadır.

Dünya çapında kabul görmüş olan bir çok okunabilirlik testi mevcuttur. Her test temel anlamda, cümle, hece, kelime sayını temel alsa da, formülazsyonları üzerinde ki farklılıklardan dolayı farklı sonuçlar verebilir. Genel anlamda kabul gören okunabilirlik testleri aşağıdaki şekilde yer almaktadır.

Okunabilirlik Testleri Çeşitleri

Flesch–Kincaid Okunabilirlik Testi

Flesch–Kincaid okunabilirlik testleri ikiye ayrılmaktadır. Birincisi okuma kolaylığı testi, ikincisi ise sınıf düzeyi testi. Her ikisinin temeli, yazılan yazının ne kadar kolay okunabildiğini hesaplasa da, farklı formül ve farklı sonuçları yer almaktadır. Flesch–Kincaid okuma kolaylığı testi ile başlayalım. Flesch–Kincaid okuma kolaylığı testi sonucunda rakam ne kadar yüksek çıkar ise daha kolay okunabilir bir içerik hazırladığınızı, daha düşük sonuçlarda ise daha zor anlaşılabilir bir içerik hazırladığınız gösterir. Flesch–Kincaid okuma kolaylığı testi aşağıda yer alan formül ile gerçekleştirilmektedir.

Yukarıda yer alan formül ile yazmış olduğunuz içeriği hesapladığınızda (tabi hesaplama işlemini el ile hesaplamanıza pek gerek olmadığını hatırlatalım. İnternet üzerinden veya word gibi ofis programları ile hesaplama işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.) sonuçlar 90 ile 100 arasında 11 yaşında bir çocuğun bile anlayabileceği bir içerik hazırladığınızı, 60 ile 70 arasında ise 13 – 15 yaş aralığında bir gencin okuyabileceği, 0 ile 30 arasında olan sonuçları ise üniversite mezunu kişilerin okuyabileceği bir içerik olduğu öngörülür. Genel ortalamalarda durum nedir diye merak ediyor olabilirsiniz. Yapılan bir çalışma sonucunda Amerika Birleşik Devletleri ‘nde yayınlanan dergilerin ortalaması 65 olarak yayınlanmıştır. Daha tanınmış dergilerde ise Time dergisi 52, Harvard Law Review ise 30’un altında yayınlanmıştır.

Flesch–Kincaid Sınıf Düzeyi testi ise okul durumlarına ve sınıflarına göre hitap edebileceğiniz sonuçları ortaya çıkartmaktadır. Bu sayede hazırlayacağınız yazının hangi kitleye hitap etmesi gerektiğini veya hazırlamış olduğunuz yazının kimlere hitap edebileceğini daha iyi tespit edebilirsiniz. Flesch–Kincaid Sınıf Düzeyi testi aşağıdaki şekilde formüle edilmiştir.

Flesch–Kincaid Sınıf Düzeyi testini yaptığınızda ortaya çıkan sonuç, okul düzeyinde hangi sınıfta eğitim alan veya almış olan kitleye hitap ettiğinizi kanıtlar. Örneğin, çıkan sonuç 10 ve üzeri ise lise dengi kişilere hitap ettiğiniz anlamına gelmektedir.

Gunning Fog İndeksi

Gunning Fog İndeksi dünya çapında yoğun olarak kullanılan bir okunabilirlik testidir. Gunning Fog İndeksi sonucunda, Flesch–Kincaid Sınıf Düzeyi ‘ne benzer sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Yapılan formülasyonu sonucunda çıkan sonuçların her kesime hitap edebilmesi için, 12 değerinin altına çıkması beklenir. Eğer çok daha kesim tarafından kolay anlaşılabilir bir içerik hazırlamak isterseniz, çıkacak olan sonucun 8 değerinin altında olması gerekir.

Gunning Fog İndeksi, yukarıdaki formülasyonu üzerinden, aşağıdaki adımlara uygun olarak hesaplanır.

• Gunning Fog İndeksinin doğru olarak hesaplanması için, yazılan içerik bölüm bölüm ele alınır. Yaklaşık 100 kelimelik bir içerik ele alınmalıdır.
• Ele aldığınız paragrafta ki hiç bir cümleyi atlamamaya özen gösterin.
• Karmaşık kelimeleri ayırın. Ayrım işlemini şu şekilde yapmanız gerekmektedir. 4 heceden uzun olan kelimeler, kompleks kelimeler olarak değerlendirilmektedir.

Bu kısa kurallar sonucunda artık testinizi yapabilir ve sonuçlarına göre, yazmış olduğunuz içerik ile hangi gruplara hitap edebildiğinizi rahatlıkla anlayın. Gunning Fog İndeksi kullanılarak yapılan bir araştırma sonucunda dünyanın en popüler kitapları incelenmiş ve sonucunda 8-10 derecesi aralığı ortaya çıkartılmıştır. Eğer müvekkilleriniz ile daha anlaşılabilir içerikler paylaşmak isterseniz bunlara dikkat etmeniz de fayda olacaktır.

Otomatik Okunabilirlik İndeksi

Otomatik Okunabilirlik İndeksi tıpkı diğer indekslerde olduğu gibi sonuç olarak bir not ortaya çıkartır. Bu notlara yönelik olarak hangi grup ve kitleye daha iyi hitap edebileceğinizi ortaya koyabilirsiniz. Otomatik Okunabilirlik İndeksi aşağıda yer alan formüle göre hesaplanmaktadır.

İçeriğiniz üzerinde yapacağınız test sonucunda elde edeceğiniz sonuçlar, örneğin 1 ise 6 – 7 yaş aralığına uygun, 12 ise 17 yaşında ki bir lise öğrencisine uygun bir içerik hazırladığınız anlamına gelecektir.

Flesch–Kincaid Okunabilirlik Testi, Flesch–Kincaid Sınıf Düzeyi, Gunning Fog İndeksi ve Otomatik Okunabilirlik İndeksi okunabilirlik testleri dışında popüler olan Coleman – Liau İndeksini ve SMOG İndeksini de ayrıca inceleyebilirsiniz. Yazımız içerisinde bahsi geçen tüm okunabilirlik indeksleri, İngilizce metinler üzerinde doğru ve başarılı sonuçlar vermektedir. Yapmış olduğunuz testleri eğer Türkçe metinler üzerinde denerseniz, farklı ve başarısız sonuçlar elde edebilirsiniz. Bu okunabilirlik testleri dışında Türkçe metinler üzerinde daha sağlıklı testler yapabileceğiniz Ateşman Okunabilirlik Testi ‘ni kullanabilirsiniz. Şimdi hemen Ateşman Okunabilirlik Testi ‘ne de bir göz atalım.

Ateşman Okunabilirlik Testi

Ateşman Okunabilirlik Testi, Flesch–Kincaid Okunabilirlik Testi ile çok büyük benzerlikler gösterir. Flesch–Kincaid Okunabilirlik Testi ‘nin Türkçe’ye çevrilmiş hali olarak değerlendirebiliriz, Ateşman Okunabilirlik Testi ‘ni. Bu test aşağıda yer alan formüle göre yapılmaktadır.

Ateşman Okunabilirlik Testi sonucunda elde edeceğiniz rakamları, aşağıda yer alan aralıklara göre yorumlayabilirsiniz.

90 – 100   : Çok kolay
70 – 89    : Kolay
50 – 69    : Orta güçlükte
30 – 49    : Zor
1 – 29     : Çok zor

Türkçe olan içeriklerinizi Ateşman Okunabilirlik Testi ‘ne göre analiz etmeniz, diğer testlere göre daha olumlu sonuçlar verecektir. Bu testler ve uygulamaları gözünüze pek fazla kolay gibi gelmeyebilir. Ancak yapacağınız hesapları basit programlar ile gerçekleştirebilirsiniz veya bir excel şablonu üzerinde kendi formülasyonunuzu oluşturarak hesaplamaları o şekilde de yapabilirsiniz. Örneğin; sizler ile paylaşmış olduğumuz bu yazının içeriğini Ateşman Okunabilirlik Testi ‘ne göre test ettik ve sonucu 82,1236 gibi bir değer bulduk. Bu bulduğumuz değer, kolay anlaşılabilir ve çoğu kesim tarafından rahatlıkla okunabilir bir içerik paylaştığımızın da bir kanıtı olabilir.