Motivasyonun Önemi

Performans Sağlamak İçin Motivasyon

Motivasyon, amaca yönelmiş davranışları yönlendiren ve bu davranışlar için arzu duyulmasını sağlayan psikolojik süreçtir. Basit bir motivasyon modeline göre kişilerin belirli davranışlarda bulunmalarını ve bu davranışlar sonucu ödüllendirilmelerini sağlayan bazı ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçlar belirli olduğu söylenen davranışlar ve sonucunda gelen ödüllendirme ile tatmin edilmiş olur. Ödüllendirme para olabileceği gibi bir işi başarmış olmaktan duyulan tatmin duygusu da olabilir.

Bir yönetici de işletmenin yararına olacak işleri yapacak şekilde çalışanlarını motive etmek ister. Yöneticinin beklediği; çalışanların işletmeye katkıda bulunması, işletmede sürekli kalması, işe isteyerek gelmesi, daha iyi performans göstermesi ve daha fazlasını yapmak için motive olmalarıdır.

Hukuk Bürolarında Motivasyonun Önemi

Motivasyonun Önemi -2

Çalışanların işyerlerinde motivasyonunu açıklamak için birçok teorem geliştirilmiştir. En çok kullanılan teorem Abraham Maslow tarafından geliştirilen ihtiyaçlar hiyerarşisidir. Bu hiyerarşiye göre insanlar önce fizyolojik, güvenlik, ilgi görme ihtiyaçlarını gidermek isterler. Ancak daha sonra kendine güvenme ve kendiyle barışık olma ve sonuçta da kendini gerçekleştirme ve aşma ihtiyacı duyarlar. Başka bir teoriye göre ise çalışanların işyerlerinde davranışlarını güdüleyen etkenler başarılı olma duygusu, ait olma hissi ve gücü elinde bulundurma arzusudur. Bir başka teoriye göreyse iş tatmini kendisini geliştirme, başarı duygusu gibi faktörlerden dolayı oluşur. İş tatminsizliği ise ücret, çalışma koşulları gibi daha alt düzeydeki ihtiyaçların karşılanmamasından meydana gelir. Bu alt düzeydeki ihtiyaçlara hijyen faktörü denilir. Hijyen faktörlerinin karşılanması gerekir ki çalışan iş tatmini için diğer faktörlerden motive olsun. Buradaki püf noktası ise hijyen faktörlerin karşılanmasının çalışanın motivasyonunu sağlayacağı anlamına gelmemesidir. Hijyen faktörlerinin olması ancak çalışanın tatminsizliğini önler ama gayret göstermesini gerektirecek motivasyonu sağlamaz.

Çalışanların motivasyonunu şekillendiren önemli unsurlardan birisi de işe yaptıkları katkıların ne ölçüde ödüllendirildiği ve bunun da diğer çalışanların katkı ve ödülleriyle karşılaştırılmasıdır. Aslında çalışanlar kendilerine karşı adil olunmasına karşı çok duyarlıdırlar. Motivasyonu sağlayan önemli unsurlardan birisi de çalışanların konulan hedeflere ulaşmak için sarfedecekleri gayrete değip değmeyeceğinin bilinmesidir. Örneğin bir çok avukat için geçerli olan motivasyon unsuru bir hukuk bürosunda uzun saatler isteyerek çalışması ve bunun sonucunda büroya ortak olarak maddi imkanların artacağını bilmesiyle gerçekleşebilir. Burada varsayılan amaç büroya ortak olmaktır. Başka bir teoriye göre de çalışanın motive olabilmesi için bu amaç ve hedeflerin çalışan ve yöneticilerin ortak kararıyla belirlenmesi gereğidir. Çalışan ancak kendisini de katkıda bulunacağı ve ulaşabileceğini düşündüğü ortak hedefler için gayret göstermek isteyecektir. Bu hedeflere ulaşıldığında ödüllerin tanımlı olması ve hedeflere ulaşmak için sürenin belli olması gerekir.

Motivasyona İş Tasarımı Açısından Bakış

Motivasyonun Önemi -3

İş tasarımının amacı bir işletmenin işlerinin çalışanlara bölüştürülmesi ve işlere motivasyon teorilerinin uygulanarak iş tatminini ve performansı artırmaktır. İşin motivasyon aracı olarak kullanılmasının altında kişilerin iş çeşitliliği istediği ve zorlayıcı hedeflerin motivasyona yol açtığı varsayımı yatar. Genelde bir işte rutin artarsa işin sorumluluk alanı genişletilerek daha farklı faaliyetlerin kişileri motive edeceği düşünülür. Bir diğer yöntem de işle birlikte sorumluluk, başarı duygusu, takdir edilme ve işin cezbedici yönlerinin artırılmasıdır. İşin motive edici olup olmadığını incelemek için 5 iş özelliği incelenmelidir.

• Yetenek çeşitliliği: Bir işi yapmak için ne kadar farklı beceri gerektiği
• Görev çeşitliliği: İşi yapmak için kaç farklı görevin gerektiği
• Görevlerin önemi: Yapılan işten işletme içinde ve dışında kimlerin etkilendiği
• Özerklik: İş sahibinin iş üzerindeki yetkisi
• Geribildirim: İşi yapanın çabalarının ve iyi yapıp yapmadıklarının değerlendirilmesi

Bu 5 özellik de istenilen ölçülerdeyse işin çalışan açısından anlamının artacağı ve çalışanın da motive olacağı varsayılır. Yine de bu teorileri sakınarak kullanmak gerekir. İşini sürekli belli kurallarda yapmaktan hoşlanan, rutinin dışına çıkmak istemeyen ama yine de başarılı olan çalışanlar da vardır.

Motivasyonu artırıcı en önemli etkenlerden birisi de istenen davranışın ödüllendirilerek pekiştirilmesi yöntemidir. Bu yaklaşıma olumlu pekiştirme yaklaşımı da denilebilir. İstenilen davranışı ödüllendirmenin istenilmeyen davranışları da engelleyeceği düşünülür. Cezalandırma ise istenmeyen tutum ve davranışın değiştirilmesi için çalışana olumsuz bir sonuç yaşatılmasıdır. Olumlu pekiştirmenin etkili olabilmesi için yöneticilerin ödülü (bu ödül maddi olmayan takdir etme de olabilir) hemen vermesi ve istenilen işletme davranışının ne olduğunu açıklaması önerilir.